رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به تداوم خشکسالی در منطقه گفت: در بعضی سال‌ها مثل امسال که بسیار خشک است، کانون‌های گرد و خاک خارجی فعال‌تر می‌شوند بنابراین تا پایان تابستان انتظار می‌رود که هر از گاهی گرد و خاک به کشور نفوذ کند.
صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که «گرد و غبار» برای توصیف وضعیت جوی روزهای اخیر کشور درست است یا «گرد و خاک»؟ توضیح داد: واژه بین‌المللی این پدیده dust به معنای خاک است ولی به اشتباه گرد و غبار گفته می‌شود. در علم هواشناسی به غبارhaze اطلاق می‌شود که با خاک متفاوت است. افزایش ذرات معلق ۲.۵ میکرون، ۱۰ میکرون و با قطر بیشتر به معنای خیزش گرد و خاک است.
وی ادامه داد: ذرات معلق دارای قطر ۱۰ میکرون و بیشتر در محل ایجاد می‌شود و سریع روی زمین می‌نشینند ولی قطر ذرات معلقی که از کانون‌های گردو غبار خارج از کشور وارد ایران می‌شود، ۲.۵ میکرون است که به علت سبکی می‌توانند با وزش باد در مسافت‌های طولانی جابجا شوند.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در پاسخ به این پرسش که آیا گرد و خاک کنونی کشور کم‌سابقه است؟ تصریح کرد: این وضعیت جوی نه کم‌سابقه است و نه بی‌سابقه چراکه طی سالیان گذشته تغییرات اقلیمی و خشک شدن منطقه موجب توسعه کانون‌های گرد و خاک شده است. این کانون‌ها هنگام ترسالی تثبیت و یا دیر فعال می‌شوند و یا کم فعالیت می‌کنند. در بعضی سال‌ها مثل امسال که بسیار خشک است، این کانون‌ها فعال‌تر می‌شوند بنابراین تا پایان تابستان انتظار می‌رود که هر از گاهی گرد و خاک به کشور نفوذ کند.
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا گرد و خاک با منشا داخلی بیشتر کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و یا کانون‌های گرد و خاک خارجی؟ گفت: درصدبندی سهم کانون‌های داخلی و خارجی طی سالیان گذشته در محافل علمی مطرح بوده است ولی جواب درستی به این پرسش نمی‌توان داد چون برای مناطق مختلف متفاوت است چراکه هرمنطقه تحت تاثیر یک سری کانون‌ها قرار می‌گیرد. برخی مناطق بیشتر تحت تاثیرکانون‌های داخلی هستند و بعضی دیگر بیشتر از کانون‌های خارجی اثر می‌پذیرد و در بعضی مناطق ترکیبی از این دو کانون بر وضعیت جوی تاثیر می‌گذارد.
ضیاییان در ادامه احیای مراتع و دشت‌ها، مدیریت درست منابع آب را از راهکارهای مدیریت کانون‌های گرد و خاک ذکر کرد.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت بارش و تاثیرآن بر کانون‌های گرد و خاک گفت: منطقه طی سال‌های اخیر با کم‌بارشی روبرو بوده است. به عنوان نمونه در حالی که متوسط سالانه بارش کشور ۲۳۰ میلیمتر است ولی در سال جاری تاکنون تنها ۱۳۰ میلیمتر بارش دریافت کرده‌ایم . این وضعیت در پنج سال گذشته تداوم پیدا کرده و طی این مدت کشور کمتر از ۱۹۰ میلیمتر در سال بارندگی داشته است.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با بیان اینکه وسعت برخی از کانون‌های گرد و غبار منطقه بسیار زیاد است، اظهارکرد: گرد و غبار در شمال عربستان، شرق سوریه، اردن و منطقه وسیعی در عراق به وجود آمده است. این کانون‌ها را با روش‌های کوتاه‌مدت نمی‌توان مدیریت کرد چراکه به‌تدریج و طی سالیان طولانی شکل گرفته‌اند.
وی با اشاره به اینکه راهکارهایی برای مدیریت برخی کانون‌های محلی گرد و غبار وجود دارد،گفت: به عنوان مثال کانون صالحیه بین کرج و قزوین واقع شده که با وجود مساحت کم، جمعیت زیادی از ساکنان البرز و تهران را تحت تاثیر قرار می‌داد. این گونه کانون‌ها را می‌توان با روش‌هایی مثل مالچ‌پاشی و کاشت گیاهان مقاوم به خشکی تثبیت کرد. تثبیت کانون‌ها در خوزستان در وسعت زیادی انجام شد. سازمان منابع طبیعی می‌تواند با توجه به تخصص خود اقداماتی در این حوزه انجام دهد.
ضیاییان در پایان درباره تاثیر دیپلماسی زیست‌محیطی در تثبیت کانون‌های گرد و غبار با منشاء خارجی اظهارکرد: همین کانونی که ایران را تحت تاثیر قرار داده است در بخش بسیار وسیعی از کشور همسایه فعال است، این در حالیست که کشورها مسایل و اولویت‌های زیادی دارند و هزینه زیادی باید برای تثبیت کانون‌ها انجام دهند بنابراین باید واقع‌بینانه نگاه کرد، اگرچه دیپلماسی بی‌فایده نیست ولی همه چیز نیست.
