شجاعی لنگری رئیس گروه بیولوژی دریایی دفتر حفاظت از زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست مهمترین عوامل تهدید فوک های خزری را آلودگی های دریای خزر، کاهش منابع غذایی، شکار عمدی یا غیرعمدی، گیر افتادن در تورهای صیادی، بیماری های ویروسی و انگلی و تغییرات آب و هوایی برشمرد.
شجاعی افزود:زیستگاه این گونه مهم کلیه بخش های دریای خزر از مناطق ساحلی خزر شمالی تا سواحل جنوبی خزر می باشد که حضور آن به طور فصلی متغیر بوده و بستگی به فاکتورهایی مثل زیست شناسی و چرخه زندگی این گونه یعنی دوره های تولیدمثل، تغذیه و قابل دسترس بودن غذا دارد.
وی اضافه کرد:این گونه ی مهم با تهدیدات زیادی روبروست که باعث کاهش زیاد جمعیت آن شده است و منجر به ثبت آن در رده بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) تحت عنوان گونه های در معرض خطر انقراض شده است.
رئیس گروه بیو لوژی دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست مهمترین عوامل تهدید این گونه را آلودگی های دریای خزر، کاهش منابع غذایی، شکار عمدی یا غیرعمدی، گیر افتادن در تورهای صیادی، بیماری های ویروسی و انگلی و تغییرات آب و هوایی برشمرد.
وی گفت:حفاظت از فوك خزری به عنوان گونه چتری باعث حفظ گونه های زيرمجموعه خود می شود،بنابراين اين گونه نقش موثري در كنترل جمعيت ساير گونه ها در اكوسيستم و كنترل سلامت جمعيت ها دارد .
شجاعی تشریح کرد:از اقدامات مهم سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با حفاظت از اين گونه مهم تدوين برنامه اقدام ملي حفاظت از فوك خزري با همكاري كليه ذي نفعان و مركز حفاظت از فوك خزري است.
وی در ادامه گفت: هدف كلي اين طرح تدوين برنامه اي مديريتي در راستاي حمايت از جمعيت فعلي گونه ی فوك خزري، شناسايي مشكلات، تهديد ها و كاركردهاي فوك خزري و ارائه اقدامات اولويت دار دستگاههاي اجرايي ذي نفع براي بازه زماني ۵ ساله بر اساس تهديدهاي شناسايي شده و انجام عمليات امداد و نجات فوك هاي خزري آسيب ديده است.
شجاعی گفت:با ابلاغ اين برنامه، اجرای آن نيز در دستور كار قرار گرفت. تشكيل دبيرخانه حفاظت از فوك خزري و كارگروه هاي اجرايي در استان ها، استقرار مراكز امداد و نجات در استان هاي ساحلي شمال كشور و تجهيز آنها، نصب تابلوهای اطلاع رسانی در مناطق حساس، تهیه موشن گرافی فوک خزری و …از جمله اقدامات اجرایی به شمار می‌رود.
رئیس گروه بیولوژی دریایی دفتر حفاظت از زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهار کرد:كارگاه هاي آموزشی امداد و نجات فوك خزری برای گروه های هدف مختلف از جمله صيادان، جوامع محلی، محيط بانان و ذينفعان دولتی تشكيل و روش اصولی امداد و نجات، رهاسازي، دفن لاشه و نمونه برداري صحيح از لاشه در اين كارگاه ها آموزش داده شد.
وی تصریح کرد:همه ساله تعدادی لاشه فوک خزری در سواحل کشور به دلایل مختلفی مشاهده می شود، لیکن در سال های اخیر شاهد تلفات غیرعادی این گونه باارزش بوده ایم. در دو ماه اول سال جاری نیز در طی افزایش تلفات مشاهده شده، ضمن هماهنگی و برگزاری جلسه با ادارات کل حفاظت محیط زیست استان ها و درخواست تشدید فعالیت های پایشی از طریق اعزام تیم های پایش سواحل بمنظور ثبت وقایع مشاهدات مربوط به فوک و تلفات آن بر اساس فرم های پایشی، با سازمان دامپزشکی نیز در راستای همکاری در تشخیص نمونه های ارسالی از لاشه ها به آن سازمان هماهنگی های لازم انجام شده است.
شجاعی در ادامه افزود:با توجه به اینکه لاشه ها در وضعیت فساد پیشرفته بودند و از زمان مرگ آنها مدت زمان زیادی گذشته بود به جهت عدم دسترسی به لاشه تازه جهت نمونه گیری امکان کالبد شکافی دقیق جهت تشخیص علت مرگ تا کنون فراهم نشده است.
وی گفت: با این وجود تیم های پایشی استان ها دستیابی به لاشه های تازه را جهت آزمایشات تشخیصی و علت یابی تلفات پیگیری می‌کنند.
رئیس گروه بیولوژی دریای سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: با توجه به اهمیت موضوع، جلسه ای با حضور ریاست سازمان، دستگاه های اجرایی ذی نفع از جمله سازمان شیلات ایران، سازمان دامپزشکی، سازمان بنادر و دریانوردی، معاون محیط زیست دریایی و تالاب ها، مدیران کل ستادی، مدیران کل ادارات حفاظت محیط زیست استان های شمالی، رییس مرکز حفاظت و امداد فوک خزری، مسئول دبیرخانه فوک خزری از دانشگاه تربیت مدرس نور در ارتباط با تلفات اخیر فوک خزری تشکیل و بر اهمیت پیگیری موضوع بررسی تلفات تا دست یابی به نتیجه از سوری رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید شد.
شجاعی با اشاره به قلمرو زیستی مشترک فوک خزری در بین ۵ کشور ساحلی دریای خزر و ضرورت مشارکت منطقه ای در حفاظت از این گونه مهم از طریق برنامه منطقه ای، گفت: با تاکید رئيس سازمان حفاظت محیط‌زیست مقرر شد در اجلاس(COP ۷ _ هفتمین نشست کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون تهران) که قرار است در سال جاری در تهران برگزار شود، موضوع همکاری مشترک منطقه ای حفاظت از فوک خزری مطرح و پیگیری شود.
